Vojvodina je iznedrila mnoga velika imena, značajna ne samo na nacionalnom nivou, već i one koji su postali svetski poznati. Neki kroz reči, neki kroz dela, a svako od njih je svoju državu maticu, zadužio bar toliko da im se ime spominje i da im se, ako je to moguće, obeleži mesto gde su se rodili i svoje prve dane ili godine proživeli.
Međutim, ova šetnja Panonskom ravnicom nije nas baš uvek obradovala prizorima koje smo zaticali. Ruku na srce, ima i onih divnih koji predstavljaju primere najbolje prakse očuvane kulturne baštine, ali pojedinima od njih se zaista ne možemo pohvaliti.
Ovo je rodna kuća Isidore Sekulić, u Mošorinu. Nalazi se pod zaštitom Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture.
Kuća u Miletićevoj 118 je sagraćena u drugoj polovini XIX veka. Građena je od opeke, pokrivena falcovanim crepom, ima dva uzdužna reda prostorija, paralelnih sa ulicom i zatvoreni trem prema dvorištu. Značajna je po tome što je u njoj 1877. godine rođena poznata srpska književnica Isidora Sekulić, čija književna dela predstavljaju nezaobilazni doprinos srpskoj literalnoj i kulturnoj baštini.
Rodna kuća Stevana Sremca u Senti građena je osamdesetih godina 19. veka. Veliki srpski pisac i akademik, živeo je u ovoj kući 11 godina – od rođenja 1855. godine, pa do smrti roditelja 1866.
Na 150-godišnjicu njegovog rođenja, kuća je otkupljena, obnovljena i pretvorena u Zavičajnu fondaciju ovog književnika. Iako se Sremac nakon smrti roditelja nikada nije vratio u Sentu, nije zaboravio na nju i za života je namenio senćanskoj biblioteci knjige iz svoje lične biblioteke.
U fondaciji se nalazi stotinak eksponata: knjiga, rukopisa, fotografija i ordenja koje je Sremac dobio kao vojnik na ratnom i za zasluge na književno-prosvetnom polju. Ovde se nalazi i serigrafija crteža Aleksandra Deroka “Stevan Sremac u kujni moje matere” kao i stalna postavka o životu i radu ovog velikana.
A Senta kao veoma zanimljiva destinacija kada je reč o kulturnoj baštini Vojvodine, krije još mnogo zanimljivih priča, kako o ljudima, tako i o nepokretnom kulturnom dobru.
Najstarija kuća u Senti je ona u kojoj je 1863. rođen Jovan Joca Vujić, čuveni kolekcionar umetnina, bibliofil, veliki dobrotvor srpskog naroda, veleposednik i vlasnik prvog privatnog muzeja kod Srba. Njegova zaostavština nalazi se u Gradskom muzeju Sente, Matici srpskoj u Novom Sadu, u Univerzitetskoj biblioteci „Svetozar Marković” i Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu.
Kuća je danas u lošem stanju, a opštinske vlasti koje žele da je pretvore u muzej ne uspevaju da nađu zajednički jezik sa Vujićevim potomcima u čijem se posedu objekat nalazi.
Projekat Kulturna baština Vojvodine realizuje Udruženje Klaster Potiskog regiona iz Novog Bečeja, uz finansijsku podršku Ministarstva kulture i informisanja, donatora i sponzora.
Autor teksta: Gordana Bjelajac
